Trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do SARS-COVI 2 gây ra, tất cả hệ thống giáo dục Phổ thông và Đại học ở tất cả các tỉnh, thành trên cả nước đã cho học sinh, sinh viên nghỉ học tại trường. Với đợt nghỉ học kéo dài này, để giúp cho giáo viên, học sinh, sinh viên duy trì nề nếp giảng dạy, học tập và nhanh chóng bắt kịp với tiến độ dạy - học sau kỳ nghỉ, các trường học trên cả nước đã triển khai nhiều hình thức khác nhau để hướng dẫn học sinh, sinh viên có kế hoạch học tập tại nhà.
Tại Khoa KHTN-CN Trường Đại học Tây Bắc, việc ứng dụng công nghệ thông tin hướng dẫn sinh viên tự học đã được triển khai ngay từ rất sớm. Lớp học online, phần mềm học tập trực tuyến là giải pháp được các giảng viên trong khoa lựa chọn để củng cố, giảng dạy kiến thức cho sinh viên trong tình hình mới.
Một giờ học trực tuyến của sinh viên K58 ĐHSP Vật lý.
Tuy nhiên khi triển khai thực hiện cả thầy và trò đều phải đối mặt với không ít khó khăn thử thách. Về phía giảng viên, để không bị bỏ lỡ thời gian, đảm bảo lợi ích lớn nhất cho sinh viên nên phải tiến hành nhanh chóng trong khi hình thức dạy học trực tuyến trừ với một số giảng viên trẻ, giảng viên công nghệ thông tin thì hầu hết đều còn tương đối mới mẻ đối với các giảng viên trong khoa. Khi dạy học online đòi hỏi giảng viên phải lựa chọn được các nội dung của học phần phù hợp với hình thức này. Các học phần thực hành, thực nghiệm đòi hỏi các dụng cụ, phòng thí nghiệm hiện đại sẽ khó có thể áp dụng hoặc chỉ có thể triển khai phương pháp và áp dụng một phần. Bên cạnh đó, dạy học theo hình thức này đòi hỏi mỗi giảng viên phải có những kĩ năng công nghệ thông tin nhất định để có thể sử dụng các thiết bị, phần mềm hỗ trợ như máy quay, laptop, các phần mềm giảng dạy, quản lý lớp trực tuyến. Ngoài ra việc xây dựng một bài giảng online cũng đòi hỏi người giảng viên phải bỏ ra nhiều thời gian hơn so với chuẩn bị một bài giảng truyền thống (thường là gấp 2, 3 lần) cho việc chuyển về bài giảng điện tử, xây dựng các thí nghiệm mô phỏng, các trò chơi. Yếu tố quản lý lớp, duy trì sự hứng thú, tự giác cho sinh viên cũng khó khăn không kém. Tất cả những điều đó đồi hỏi sự nhiệt tình, cố gắng rất lớn từ người dạy cũng như sự chỉ đạo sát sao của Ban chủ nhiệm khoa và Hội đồng giáo dục khoa.
Giảng viên tiến hành quay video các bài học để cung cấp cho sinh viên
Công tác chuẩn bị bài giảng online của Giảng viên Phạm Ngọc Thư Khoa KHTN-CN
Thách thức cũng là không nhỏ từ phía các sinh viên. Do đặc trưng của Trường, Khoa, hầu hết các bạn sinh viên đều có hoàn cảnh gia đình khó khăn. Các em đều cư trú tại vùng sâu, vùng xa, nơi mà điều kiện cơ sở vật chất, hạ tầng kĩ thuật như máy tính, di động, mạng Internet, 3G, 4G đều rất hạn chế. Có những sinh viên phải đi thuyền, đi bộ hàng chục km để đến trung tâm huyện nơi có mạng Internet, có em lại phải lên núi cao để tìm sóng, ... mà đây lại là những điều kiện tiên quyết ban đầu để có thể duy trì, giảng dạy việc học tập cho các em. Ngoài ra khi về gia đình, các em lại còn là những lao động chính, trực tiếp tham gia vào công việc sản xuất nên thời gian dành cho việc học bị hạn chế, rất khó để hẹn được cả lớp vào học cùng một khung giờ.
Sinh viên phải đi rất xa để có điều kiện thích hợp cho học tập trực tuyến
Nhưng vượt lên trên tất cả những khó khăn đó, với sự nỗ lực, ham học hỏi, trau dồi kĩ năng và đảm bảo được nội dung, tiến độ học tập, cả thầy và trò của Khoa KHTN-CN nói riêng và Trường Đại học Tây Bắc nói chung đã vượt qua để đến nay việc học tập trực tuyến đã đạt được những thành quả ban đầu. 100% các Bộ môn đều đã triển khai được lớp học online đến sinh viên của mình với các hình thức đa dạng và phong phú như dùng Google classroom, Microsoft Office 365 để tạo và quản lý lớp, cung cấp tài liệu, bài giảng; dùng các phần mềm như Microsoft Teams, Zoom Meeting... trong dạy học tương tác trực tiếp với sinh viên; tiến hành quay video các bài học, ghi lại các buổi học livestream để sinh viên có thể xem lại bài giảng. Ngoài ra trong mỗi giờ học, giảng viên còn đưa vào các hình thức kiểm tra trực tuyến, trò chơi quizz để duy trì hứng thú học tập cho sinh viên.
Một số phần mềm quản lý lớp học trực tuyến được khoa KHTN-CN sử dụng
Một số ứng dụng, trò chơi, thì nghiệm mô phỏng để duy trì hứng thú cho sinh viên trong giờ học online.
Mỗi bạn sinh viên cũng tự nhận thức được sự cần thiết của hình thức học này nên cũng rất tự giác và hào hứng tham gia. Từ việc đi xa, đi ở trọ để tìm nơi có thể học đến tinh thần học tập nghiêm túc trong mỗi buổi học và hoàn thành các nhiệm vụ của giảng viên giao đúng hẹn. Tất cả đã cùng tạo nên một bầu không khí học tập sôi động.
Sinh viên Khoa KHTN-CN học trực tuyến tại nơi cư trú
Mặc dù được triển khai để phù hợp với tình hình dịch bệnh còn đang diễn biến phức tạp nhưng trên thực tế hình thức học tập trực tuyến cũng đã mở ra những cơ hội, tiềm năng trong tương lai khi mà người học, người dạy đều được cải thiện về kiến thức, kĩ năng, về tinh thần, chủ động tích cực trong giảng dạy, học tập. Đồng thời vượt lên trên tất cả đó chính là tinh thần “vượt khó khăn, không ngừng học” của giảng viên, sinh viên Khoa KHTN-CN, một trong những yếu tố để không ngừng nâng cao chất lượng dạy và học của Khoa KHTN-CN và Nhà trường Đại học Tây Bắc.
Bài và ảnh: Phạm Ngọc Thư
